نمره نخ :
نخ نیز مانند بسیاری دیگر از کالاها دارای قطر و اندازه است و شماره‌گذاری می‌شود. در نتیجه موقعی که نمره نخ و یا شماره نخ به گوشتان خورد منظور اندازه ظرافت نخ است. دلیل آن که از قطر نخ برای اندازه‌گیری شماره نخ استفاده نمی‌شود و از ظرافت آن استفاده می‌شود، به خاطر انعطاف پذیری و در مواقعی کشسانی بودن آن است. در محاسبه ظرافت نخ نیز طول و وزن نخ مورد اندازه‌گیری و بررسی قرار می‌گیرد.
نمره نخ، در واقع واحدی برای اندازه‌گیری کمی نخ است که برای مشخص کردن ابعاد و محاسباتی که در تهیه نخ مورد نیاز است، از آن استفاده می‌شود.
در گذشته از ریزسنج برای تعیین نمره نخ استفاده می‌شد، که به دلیل وجود مشکلاتی مثل سخت بودن اندازه‌گیری قطر الیاف و دایره‌ای نبودن سطح مقطع تمامی الیاف‌ها، اندازه‌ها دقیق نبوده و اکثر مواقع اشتباه اندازه‌گیری می‌شدند.
نحوه محاسبه نمره نخ :
امروزه با برقراری ارتباط بین وزن و طول نخ، نمره نخ تعیین می‌شود که این روش خود به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود:
1-روش مستقیم: نمره نخ در روش مستقیم، برابر با وزن واحد طول نخ است. در واقع در روش مستقیم طول ثابت است و واحد وزن متغیر است. در این روش هرچه نمره نخ بالاتر باشد نشان‌دهنده ضخیم‌تر شدن نخ است. واحد‌هایی مثل دنیر، تکس و دسی‌تکس جزو روش مستقیم هستند.
نمره دنیر: نمره دنیر یک نخ، یعنی وزن 9000 متر از نخی برحسب گرم. برای محاسبه نمره دنیر یک نخ، وزن طول مشخصی از نخ را بر طول آن تقسیم کرده و در عدد 9000 ضرب میکنیم. از نمره دنیر معمولا برای الیاف و نخ ابریشمی اعم از بافت، چله و پود استفاده می‌شود.
مثال: نمره دنیر نخی که 1متر آن 100گرم وزن دارد؟
نمره دنیر نخ: 90=1/100*9000
نمره تکسیکی: نمره تکس بسیار مشابه نمره دنیر است و عبارت است از وزن 1000 متر از نخی بر حسب گرم. بنابراین همواره نمره تکس یک نهم نمره دنیر است.
دسی‌تکس: برابر است با وزن 10000 متر از نخی بر حسب گرم.
2-روش غیر مستقیم: روش غیر مستقیم نمره نخ، عبارت است از نسبت واحد طول به واحد وزن نخ. برخلاف روش مستقیم در روش غیر مستقیم، وزن ثابت است و واحد طول تغییر می‌کند. در نتیجه با ظریف‌تر شدن نخ، نمره آن بیشتر خواهد بود. نمره متریک و نمره پنبه‌ای یا انگلیسی با روش غیر مستقیم تعیین می‌شوند.
نمره متریک: نمره متریک یکی از روش‌های اندازه گیری نمره نخ در روش غیر مستقیم است که از تقسیم طول نخ بر حسب متر بر وزن آن بر حسب گرم حاصل می‌شود.
مثال: محساسبه نمره متریک نخی که 50 گرم آن 2000 متر طول دارد:
متریک: 40=2000/50
نمره پنبه‌ای یا انگلیسی: این نمره هم یکی از مدل‌های نمره گذاری غیر مستقیم است که عبارت است از تعداد کلاف های 840 یاردی موجود در یک پوند. به عبارت دیگر واحد طولی آن یارد که معادل نهصدوسیزده هزارم متر است و واحد سنجش وزن آن پوند است که معادل 6.354 گرم است(این واحد در کاشان برای وزن نمودن ابریشم کاربرد دارد که به سنگ مشهور است). نحوه محاسبه نمره پنبه‌ای یک نخ که در قالی بافی عمدتا برای چله و پود پنبه‌ای بکار می‌رود به این صورت است که طول را برحسب یارد تقسیم بر وزن بر حسب پوند کرده و عدد بدست آمده را بر 840 تقسیم میکنیم.
مثال: نمره پنبه‌ای نخی که نمره متریک آن 10 است؟
نمره متریک نخ 10 است یعنی هر 10 متر آن یک گرم وزن دارد. حالا ما طول و وزن را داریم. وزن بر حسب پوند1تقسیم بر 6.354 است، بنابراین:
طول برحسب یارد برابر است با:
11=913/1000*10
بنابراین نمره پنبه‌ای نخ برابر است با :
6=6.354/840*11
در آزمایشگاه، برای بدست اوردن نمره نخ، کلاف‌های نخ با طول مشخص را با استفاده از دستگاه کلاف پیچ تهیه می‌کنند. هریک را بر روی ترازوی نمره‌خوان می‌گذارند. می‌توان ابتدا تنظیم کرد که نمره نخ با چه واحدی روی دستگاه محاسبه شود (دنیر، تکس و...). دستگاه ابتدا به طور خودکار وزن را محاسبه کرده و بعد طبق واحدی که روی آن تنظیم شده، نمره نخ را محاسبه می‌کند.
پیشنهاد میکنیم مطالب زیر را نیز مشاهده کنید
نظرات کاربران